تعریف هوش و انواع آن
در سال های اخیر پژوهش های فراوانی در زمینه ی هوش و پردازش ذهنی انجام گرفتـه اسـت. یکی از مهم ترین آن ها مطالعه ای است که گـاردنر انجـام داده اسـت. او در مقالـه ای کـه در سال 1989 با همکاري هچ بـه نگـارش درآورد نظریـه ای را بـا عنـوان نظریـه ی هـوش هـای چندگانه مطرح کرد که در آن هفت نـوع هـوش را شناسـایی کـرده بـود. حال با مطالعه این مقاله می توانیم در یابیم که کودک دوزبانه در کدام هوش ها تواناتر میشوند.در ایـن پـژوهش گاردنر هوش را چنین تعریف می کند:
<<هـوش توانـایی تشـخیص الگوهـا و توانـایی یـافتن بهترین و باارزش ترین راه حل براي مشکلات از طریق استدلال منطقی اسـت.>>
ناگفتـه نمانـد که تعریف گاردنر از هوش با تعاریف پیشین، که هوش را تنها توانایی کلامـی و محاسـباتی تلقی میکردند، تفاوت دارد یا بهتر است که گفته شود تعریف او گسترش باورهـاي پیشـین است که به منزله ی یک نظریه مطرح شده است.
دسته بندی گاردنر از هوش های هفـت گانـه از طریق آزمایش های او در زمینه ی مسائل فرهنگی و بیولوژیکی حاصل شده است و موارد زیـر را شامل میشود:
هوش منطقی ریاضی:
این نوع هـوش توانـایی تشـخیص الگوهـا از طریـق اسـتدلال استقرایی یا قیاس منطقی را می سنجد. این نوع هوش عمدتاً به استدلالات علمـی و ریاضـی ربط داده می شود؛
هوش کلامی زبانی:
این نوع هوش به میزان تسلط بر زبان اشـاره مـی کنـد. بـه دیگـر بیان، این نوع هوش به توانایی استفاده و درك زبان بلاغی و ادبی اشاره میکند که بـه افـراد کمک می کند مسائل را به خاطر بسپارند و آنها را بیان کنند؛طبق این تعریف وقتی کودک شما یک کودک دوزبانه است،یعنی توانایی سخن گفتن به دوزبان را دارد ، هوش کلامی که از مهم ترین نوع هوش است و بسیار موثر در ارتباطات کودک دوزبانه. فرزند شما در هوش کلامی از همسالان خود بالاتر است و این به او کمک می کند تا ارتباطات گسترده تری داشته باشد.
هوش مکانیکی فضایی:
این نوع هوش به توانایی تجسـم و اسـتفاده از تصـاویر ذهنـی براي یافتن راه حل مشکلات اشاره می کند. این نوع هوش به قدرت بینایی ربطـی نـدارد، بـا این گواه که افراد نابینا هم از چنین هوشی برخوردارند؛ کودک دوزبانه در این هوش هم می تواند توانا تر عمل کند .
هوش موسیقیایی:
این نوع هوش به توانایی تشـخیص ریـتم موسـیقی و آهنـگ اشـاره میکند و ارتباط تنگاتنگی با قدرت شنوایی دارد؛کودک دوزبانه به دلیل آشنایی با دوزبان توانایی شنوایی بهتری دارد در نتیجه در هوش موسیقیایی نیز تواناتر عمل می کند.
هوش جنبشی حرکتی:
این نوع هوش به توانایی انجام فعالیت های فیزیکی (مرتبط بـا فعالیت های ذهنی) اشاره میکند؛
هوش فردي:
این نوع هوش شامل دو شاخه زیر است:
هوش در زمینۀ روابط میان فردی، یعنی توانایی درك احساسات دیگران، و هوش در زمینۀ روابط درون شناختی، یعنی توانـایی آنها ذر بیان و خود احساسات .
پس از نظریه ی هوش های چندگانه، محققان در زمینۀ انواع دیگر و دسته بنـدي هـای دیگـر هوش نیز تحقیقاتی را انجام دادند، ولی به دلیل اینکه کانون توجه بررسی حاضر نیستند بـه آنها اشارهاي نمی شود.
در بررسی حاضر بر آنایم فقط چند جنبه از هوش های چندگانه ی گاردنر، که مربـوط بـه هوش کلامی و محاسباتی و منطقی است، بررسی شود.
به همین منظور مطالعه ی حاضر سعی دارد با بهره گیری از یکی از مقیاس های پیشین این جنبه های هوش را بین کودکان دوزبانه و تک زبانه بررسی کند. به نظر میرسد بهره گیري از چنین روش تحقیقـاتی بـر ارزش هـر دو دسته نظریه (پیشین و نوین) صحه میگذارد و ترکیبی از بهره گیري آنها را هـمسـو بـا هـم تشکیل می دهد.