عوامل موثر بر ادراک در کودک دوزبانه (قسمت اول)

ادراک از توالی رویدادها تشکیل می‌شود. بدین ترتیب که کودک دوزبانه شما با آغاز احساس، اولین واکنش حرکتی را نشان می‌دهد که به اطلاع حسی اضافه می‌شود و به دنبال آن احتمالاً یک سری واکنش‌های اکتشافی نسبتاً طولانی از او سر می‌زند، که با تشکیل ادراک پایان می‌پذیرد. مثلاً ادراک بینایی به حرکات پیچیده‌ی بینایی، ادراک لمس به حرکت قسمتی از بدن که وارد عمل می‌شوند وابسته است. ادراک شنوایی یک صدای بیگانه معمولاً مستلزم حرکات سر است. ادراک چشایی بر حرکات لب‌ها و زبان تکیه می‌کند و بویایی به تغییرات تنفسی استوار است.

عوامل موثر برای ادراک 

• حساسیت اندام حسی:

بدیهی است که انسان ها به خصوص کودکان دوزبانه از نظر بینایی، شنوایی، چشایی، بویایی و سایر حواس یکسان نیستند. بنابراین از نظر ادراک نیز یکسان نخواهد بود برای آنکه ادراک دقیق‌تر باشد، باید اندام حس سالم باشد.

اگر اندام حس نقص داشته باشد، باید با ابزاری که علم در اختیار می‌گذارد در رفع آن کوشید. مثلاً عینک برای اصلاح نقایص بینایی، سمعک برای اصلاح سنگینی گوش و …….

• محرومیت حسی:

اگر کودک دوزبانه برای مدتی از احساس محروم شود یا میزان تحریک‌های محیط به حداقل برسد، به محرومیت حسی گرفتار خواهد شد؛ مثلاً اگر چشم‌های کودک دوزبانه به مدت نسبتاً طولانی بسته شود یا در جایی زندگی کند که برای مدتی صدایی نشنود به محرومیت بینایی یا شنوایی دچار خواهد شد.

به تجربه معلوم شده است کسانی که ماموریت‌های مراقبتی دارند، تمام حواس خود را به یک نقطه معطوف می‌کنند. گاهی به حالتی دچار می‌شوند که حتی نمی‌توانند ماموریت خود را انجام دهند.

• محرک های فیزیولوژیک:

سایق‌ها یا همان محرک های فیزیولوژیک عبارتند از گرسنگی، تشنگی و ... که ادراک کودکان دوزبانه را تحت تاثیر قرار می‌دهند. مثلاً آدم گرسنه مغازه‌های غذا فروشی را زودتر می‌بیند. آدم تشنه سراب را برکه آب تصور می‌کند.

• توجه یا دقت:

وقتی فردی تصمیم می‌گیرد از پدیده‌های مختلف چشم بپوشد و در میان آنها فقط یکی را در نظر بگیرد اصطلاحا می‌گویند که به آن توجه و دقت می‌کند.

عامل یا عوامل دقت می‌تواند بیرونی یا درونی باشد. از عوامل بیرونی می‌توان اندازه، شدت، حرکت، تضاد، تکرار، تغییر و استمرار را نام برد. از عوامل درونی می‌توان به نیازهای جسمی، آمادگی ذهنی، آموخته‌های پیشین، و رغبت‌ها، اشاره کرد.

• تجربه‌های قبلی:

ادراک یعنی تعبیر و تفسیر احساس به کمک تجربه‌های قبلی. بنابراین طبیعی است که آموخته‌های قبلی کودک دوزبانه شما کیفیت ادراک را تحت تاثیر قرار می‌دهند. چون تجربه‌های گذشته افراد متفاوت است، بنابراین ادراک‌های آن‌ها نیز متفاوت خواهد بود.

• حالات هیجانی:

معلوم شده است که پزشکان خیانت‌کار در اثر هیجان ترس در شناخت خود دچار اشتباه می‌شود بدین ترتیب که در قیافه افراد بیگناه آثار سوء ظن می‌خوانند و از ترس برملا شدن خیانت خود به آنها حمله می‌کند. این توهم ممکن است در کسانی هم که به محیط تازه قدم گذاشته‌اند و احساس ناامنی می‌کنند به وجود آید.

در موارد دیگر نیز اگر هیجان وارد عمل شود، ادراک تحت تاثیر قرار خواهد گرفت مثلاً روان درمانگران معمولاً افراد خانواده خود را نمی‌توانند معالجه کنند یا کسانی که آزمون‌های روانی اجرا می‌کند و با آنها هوش و توانایی‌های ذهنی دیگران را اندازه می‌گیرند، نمی‌توانند به روال عادی توانایی‌های ذهنی فرزندان و اطرافیان خود را نیز اندازه بگیرند.