تاثیر کاهش اکسیژن رسانی بر مغز کودک دوزبانه

اکسیژن رسانی یکی از مهمترین فعالیت هایی است که سلول های بدن در طول عمر انسان باید انجام دهند از این رو هر اختلالی در مسیر اکسیژن رسانی می تواند سایر ارگان ها و مخصوصا مغز را در کودکان دوزبانه درگیر نماید.

شناسایی اثر کم بودن اکسیژن بر مغز و پدیده‌های روانی از هنگامی که اولین هواپیماها به پرواز درآمدند، آغاز شد.

هنگامی که بدن کودک دوبانه شما دچار این حالت می‌شود تا حدی با افزایش خون در گردش با آن مقابله کرده و ابتدا اثر کمبود اکسیژن ظاهر نمی‌گردد. این حد در کودکان دوزبانه مختلف یکسان نیست و با محل اقامت آنها از نظر ارتفاع و پدیده‌های سازشی، مربوط است. در برخی اندام‌ها مانند کبد و طحال و بعضی سیاهرگ‌ها مقداری خون ذخیره‌ای وجود دارد که در هنگام کاهش اکسیژن، به گردش عمومی خون ریخته می‌شود و این خون اضافی باعث جلوگیری از کم رسیدن اکسیژن به مغز می‌شود.

علت اینکه کودک دوزبانه و سایر افراد در کوهستان رنگ رخساره شان سرخ می‌شود، همین افزایش خون در گردش است. ولی در همه افراد از حدود چهار هزار متری به بالا، اثر کم بودن اکسیژن بر مغز و پدیده‌های روانی و رفتاری ظاهر می‌گردد، به طوری که تقریباً همه فعالیت‌ها کُند می‌گردد. حتی ضریب هوشی هم کم می‌شود. قدرت استدلال کاهش یافته، حرکات سست شده، مهارت‌های حرکتی کاهش یافته، خط ناخوانا می‌شود، حتی تکلم، روانی خود را از دست می‌دهد. حواس هم دچار خطاهای حسی و ادراکی شده، توهم‌های حسی پدید می‌آید، خواب آلودگی ایجاد می‌شود، شادی و سرخوشی و رخوتی مطبوع احساس می‌شود و نهایتاً کودک دوزبانه بی‌هوش می‌شود.

به طور کلی کاهش اکسیژن دو اثر بر حواس دارد. یکی آنکه آستانه تحریک حواس را بالا می‌برد و دیگر اینکه احتمال ایجاد توهمات حسی را افزایش می‌دهد. اگر آستانه تحریک شنوایی یا بینایی و… را در ارتفاعات مختلف اندازه گیری کنیم، ملاحظه می‌شود که به تدریج تحریک پذیری حواس کم می‌شود. منظور از توهم حسی درک بدون محرک است مثلاً فرد صدایی را می‌شنود که دیگران نمی‌شنوند (توهم شنیداری).

آزمون‌های روانی – حرکتی نشان می‌دهند که در ارتفاعات و یا در شرایط معادل آنها انجام مهارت‌های حرکتی مشکل می‌شود. در صورت کاهش شدید اکسیژن خط ناخوانا می‌شود و ترسیم اشکال هندسی ساده به سختی صورت می‌گیرد. آزمون زمان سنجی روانی نشان می‌دهند که در ارتفاعات، سنتزهای مغزی یعنی فرآیندهای تفکر و یادگیری و استدلال و نتیجه‌گیری سست شده و به تدریج با تشدید این امر، معدل آزمون‌ها پایین می‌آید. بسیاری از اشتباهات غیرقابل توجیهی که کوهنوردان ورزیده درارتفاعات مرتکب می‌شوند را به این اثر نسبت می‌دهند.

فقدان کامل اکسیژن را آنوکسی می‌نامند. فقدان اکسیژن به سرعت بر مغز کودک دوزبانه و سایر افراد حتی بزرگسالان اثر کرده و باعث مرگ نورون‌ها می‌شود. حداکثر مدت مقاومت نورون‌های کرتکس مخ 4 دقیقه است و پس از آن مرگ و میر شدید آنها آغاز می‌شود. نورون‌های نواحی پایین‌تر مقاومت بیشتری دارند، به طوری که سلول‌های عصبی نخاع 45 تا 60 دقیقه ممکن است زنده بمانند. اعصاب محیطی از نخاع نیز بیشتر مقاومت می‌کنند.

نوزادان و کودکان دوزبانه با آنکه مصرف اکسیژن بیشتری دارند، ولی مقاومت بیشتری هم از خود نشان می‌دهند. سرما و بی‌هوشی نیز با کم کردن متابولیسم بدن و مصرف اکسیژن باعث افزایش مقاومت در هنگام کاهش اکسیژن می‌شود.