بررسی تفکر خلاق و تفکر نقاد

تفکر خلاق و تفکر نقاد بخشی از روند تفکر صحیح می‌باشند. تفکر خلاق با شکل‌گیری یا خلق ایده‌‎ها، شیوه‌ها و تجربیات مرتبط است در حالی که تفکر نقاد درگیر ارزیابی دائم آن‌هاست و این دو شیوه با هم در ارتباط نزدیک و همراه می‌باشند.بدیهی است که امروزه رویارویی موفق با چالش‌های زندگی کودک دوزبانه، نیاز به خلاقیت و نقد دارد. چنانچه برای تقویت این دو مهارت تلاش کنیم، کودک دوزبانه ما می‌تواند حل مسئله و تصمیم‌گیری مناسب‌تری داشته باشد.

برای کمک به خلاقیت کودکان دوزبانه توجه به نکات زیر می‌تواند سودمند باشد:

_ برای یک پرسش، همیشه تنها یک پاسخ درست وجود ندارد. بنابراین هنگامی که به پاسخ صحیح می‌رسیم، اگر روند تفکر خود را ادامه دهیم، ممکن است به دومین و حتی چندمین پاسخ برسیم که با ارزیابی لازم، آن را مناسب‌تر از پاسخ اولیه ‌بدانیم. بنابراین یکی از نکات مهم، تغییر دادن الگوی ذهنی «تنها یک پاسخ» است.

_ بسیاری از مواقع دنباله‌روی بی‌چون و چرای قواعدی هستیم که نمی‌دانیم چرا چنین طراحی شده‌اند. به خصوص وقتی از نتیجه و حاصل عملکرد بر اساس این قواعد راضی نیستیم. علاوه بر ارزیابی و نقد خود، سؤال و تفکر در مورد چرایی قواعد می‌تواند نتایج سودمندی در پی داشته باشد.

_ خیلی اوقات کمبود امکانات موجود و تفکر عملکردی، خلاقیت و تجسم کودکان دوزبانه ما را محدود می‌کند. نباید رویاها و ایده‌هایمان را به صرف آن که ممکن است در حال حاضر عملی نباشد، سرکوب کنیم. البته این بدین معنی نیست که غالب انرژی و وقتمان را به رویاپردازی‌های غیرعملی بگذرانیم. بلکه منظور اختصاص بخشی از تفکراتمان به ایده‌های جدید است.

_ به جای هراس و فرار از اشتباهات کودک دوزبانه مان، از آن‌ها برای خلق راه‌های مناسب‌تر سود ببریم.

_ به توانایی خلاقیت کودک دوزبانه خود اعتقاد داشته باشیم و سعی کنیم با استفاده از فرصت‌هایی که داریم، حتی در مواجهه با مسائل ساده، آن را تقویت کنیم.

_ به یاد داشته باشیم که بدون نقد مناسب، خلاقیت به تنهایی نمی‌تواند راه صحیح را بیابد. همان‌طور که نقد مسیرهای از پیش تعیین شده یا پیشنهادی توسط دیگران می‌تواند ما را در خلق روش‌های نو کمک کند، نقد تفکرات، ایده‌ها و عملکرد خود نیز برای پرهیز از خطا و یافتن مسیر صحیح ضروری است که این امر هم توسط خودمان باید صورت پذیرد و هم باید به نقدها و ارزیابی‌های دیگران توجه کنیم.

برای تقویت تفکر نقاد در کودکان دوزبانه مان می‌توان به راهکار‌های ذیل اشاره کرد:

_ تفکر به شیوه فعال: یعنی به کودک دوزبانه خود آموزش دهیم تا در مواجهه با موقعیت‌ها و در شرایط تصمیم‌گیری، به جای سکون و رفتار منفعلانه و پذیرش بی‌چون و چرای پیشنهادها، به طور فعال به گردآوری اطلاعات مناسب و بررسی احتمالات و امکانات بپردازد.

_ سوال کردن هدفمند: کودک دوزبانه شما برای بررسی دقیق موقعیت باید بتواند سؤالات مناسب و مرتبط زیادی طرح کند تا مسئله برایش وضوح بیش‌تری پیدا کند.

_ ارزیابی اعتبار عقاید و افکار: قبل از پذیرش بی‌چون و چرای پیشنهادات و ایده‌ها آن‌ها را بررسی کند. و از خود بپرسد چه دلایل و شواهدی به نفع آن وجود دارد.

_ مشاهده موقعیت از دیدگاه‌های مختلف و بررسی نظرات دیگران: کودکان دوزبانه باید بدانند که گوش کردن به نظرات دیگران، توجه به ایده‌های جدید و ارزیابی و نقد آن‌ها نیز بخش دیگری از مهارت تفکر نقاد است. بررسی شواهد و نظرات و استدلال‌های دیگران، بدون پذیرش محض آن‌ها، منجر به درک جامع‌تری از مسئله‌ی مورد بررسی می‌شود و آنها را در انتخاب بهتر راهنمایی می‌کند.