مهارت نه گفتن به کودک دوزبانه
برخورد گشاده‌رو و سخاوت مندانه، در بسیاری از مواقع شرط ادب است و ارزشی مثبت قلمداد می‌شود؛ این کار در محیط خانه و نادیده گرفتنِ منافع خانواده و خودتان، می‌تواند باعث شود به کاری که نمی‌توانید یا نباید انجام دهید “آری” بگویید و چون نمی‌توانید بگویید “نه”، بدقولی کنید و اعتماد کودک دوزبانه تان را نسبت به خود از دست بدهید. در خانه و خانواده، “نه گفتن” به درخواست‌های کودک دوزبانه، یکی از مشکلات رایج است.
در حالت کلی سبک‌های مختلف پاسخ به یک درخواست(چه مخاطب کودک و چه بزرگسال) شامل حالت‌های زیر است:
راه‌های گوناگونی برای پاسخ به یک درخواست وجود دارد؛ بعضی افراد هر درخواست را مسابقه‌ای برای به کرسی نشاندن حرف خود می‌بینند که باید به هر شکل در آن برنده شوند و با نادیده گرفتن حقوق دیگران و گاه توهین و پرخاش به دنبال منافع خود هستند. این نوع رفتار را “تهاجمی” می‌نامیم.
در مقابل، افراد دیگر در بیان احساس خود احساس راحتی نمی‌کنند و صادق نیستند و با عذرخواهی‌های بیش از اندازه و نادیده گرفتنِ نظرات و دغدغه‌های خود در خصوص موضوع مورد بحث، کمترین تاثیر را بر روند تصمیم گیری می‌گذارند. این نوع رفتار را “منفعل” می‌نامیم.
.jpg "مهارت نه گفتن به کودک دوزبانه")
گروه سوم، افرادی هستند که بدون واهمه، نظرشان را مستقیم بیان می‌کنند و به دنبال راه حلی هستند که منافع همه را شامل شود. این افراد با نگاهی مثبت و با رعایت احترام تمامی طرفین و در عین حال بدون تعارف و رو راست، به دنبال اهداف و منافع خودشان در غالب سازمان هستند، بی آنکه حق کسی را ضایع کنند. این نوع رفتار را “قاطع” می‌نامیم. افراد با این رویکرد می‌توانند بدون هزینه برای خود یا خانواده نظر خود را اعلام کنند، که به منافع بعدی در سازمان می‌انجامد.
در تحقیقات آمده است که حتی وقتی می‌خواهیم پاسخی منفی بدهیم، از روند چانه‌زنی حداکثر منفعت را ایجاد کنیم. چانه‌زنی واژه‌ای خودمانی است که روح مذاکره را توصیف می‌کند. مذاکره موثر، روند چانه‌زنی است که به منافع و اهداف ما کمک کند.
اگر در این روند منفعل یا تهاجمی رفتار کنید، منفعت بهینۀ رفتار قاطع را از دست می‌دهید. قدم صفر: آیا سوال کودک دوزبانه را متوجه شدم؟ آیا می‌دانم که چه جوابی می‌خواهم بدهم؟
۱- اگر مشخص نیست که کودک دوزبانه شما چه چیزی از شما خواسته شده است، توضیح بیشتری بخواهید.
۲- درخواست را از زبان خودتان به طور ساده، خلاصه و شفاف بازگو کنید و از کودک دوزبانه خود بپرسید آیا منظورتان همین است؟
۳- اگر در آن لحظه نمی‌توانید تصمیم بگیرید، فرصت بیشتری برای فکر کردن از کودک دوزبانه تان بخواهید. این فرصت، بسته به موقعیت، می‌تواند از چند دقیقه تا چند روز باشد.
اطمینان دارید که درخواست را به طور کامل و صحیح متوجه شده‌اید. سوال اول این است که:
انجام این درخواست چه تاثیری بر رسیدن به اهداف خانواده و یا اهداف کودک دوزبانه دارد؟ اگر پاسخ مثبت است، به مذاکره موثر بپردازید و مذاکره در خصوص درخواست مطرح شده را به مبارزه‌ای تبدیل نکنید که در آن بردن یعنی شانه خالی کردن از آن کار، و باخت، یعنی مسئولیت آن را باید بپذیرید.
چه موقع بگویم “نه”؟
برای اینکه بدانید چه زمانی باید به خواسته های دیگران و یا کودکان دوزبانه خود پاسخ منفی بدهید ابتدا باید به سوالاتی نظیر سوالات زیر پاسخ دهید اگر پاسخ شما به یک یا چند عدد از این سوالات منفی بود باید به دنبال بهترین راه برای گفتن نه باشید
– آیا این کار به اهداف و منافع من و خانواده‌ام کمک می‌کند؟
– آیا برای انجام این کار زمان و پول کافی دارم؟
– آیا الان بهترین زمان برای انجام این کار هست؟
در ادامه به بررسی بهترین راه های نه گفتن به کودک دوزبانه می پردازیم:
• تا حد امکان برای پاسخ دادن شرایط زمانی و مکانی مناسبی انتخاب کنید، از مباحثه با کودک دوزبانه در حضور دیگران بپرهیزید و عجله نکنید.
• صریح و شفاف، دلایلی که نمی‌خواهید آن کار را انجام دهید را بیان کنید و اطمینان حاصل کنید که کودک دوزبانه، این ملاحظات را درک می‌کند.
• از جملات و افعال منفی مانند “نمی‌توانم”، “نمی‌کنم”، و حتی “نه” پرهیز کنید؛ بهترین راه نه گفتن، این است که “نه” نگویید. برای مثال، به جای “وقت ندارم” بگویید “تمام این هفته مشغولم”
• در صورت امکان، پیشنهاد دیگری به کودک دوزبانه برای انجام آن کار بدهید؛ به احتمال زیاد، در طی قدم‌های قبلی روش بهینه برای انجام آن کار به ذهن شما خطور کرده است.