ضرورت مهارت قصه گویی در کودکان دوزبانه
برای نگارش قصه، آگاهی، توانایی و ابزارهایی برای کودکان دوزبانه لازم است. آگاهی و توانایی برای کودک دوزبانه عواملی هستند آموختنی، دانستی و درک کردنی و برای دست یافتن به آنها علاقه، انتخاب، استعداد، مطالعه،تحقیق، تجربه و… به علاوه ذوق و خلاقیت لازم است.
ابزار گفتن و نوشتن قصه برای کودکان دوزبانه و حتی سایر کودکان عبارتند از:
1-توصیف (تصویر)
2-توضیح (تفسیر)
3-گفت‌وگو
شما به عنوان راهنمایان کودک دوزبانه خود در راستای نوشتن قصه ها باید بدانید که دریک قصه اطلاعات مربوط به سه عنصر اصلی است که شامل: شخصیت، موضوع و نتیجه می‌باشد.
قبل از شروع این سوال معروف و ساده را مطرح می‌کنیم: چرا می‌خواهیم قصه بیافرینیم؟ زیرا سوالی است که علت انتخاب نوع، محتوا، شکل، هدف مخاطب و همه ی مباحث مربوط به ساختن و آفرینش قصه و هر نوع اثر ادبی دیگر در آن نهفته است سوالی که همه‌ی قصه پردازان و حتی همه‌ی قصه گوها، پیش از آغاز نوشتن یا گفتن اولین جمله قصه‌شان از خودشان می‌پرسند و سپس باید بپرسند:
1– چه می‌خواهیم بگوییم؟ (یعنی موضوع قصه ما چیست یا درباره چیست؟)
2- چگونه می‌خواهیم بگوییم؟ (یعنی در چه سبک و در چه قالب و توسط کدام ابزار و بیانی می‌خواهیم بگوییم؟ یا بهتر است بپرسیم چگونه می‌خواهیم روایت کنیم؟)
3– برای چه کسی می‌خواهیم بگوییم؟ (ینی مخاطب ما کیست؟ دختر است یا پسر است؟ زن یا مرد؟ کودک است یا نوجوان؟ جوان یا بزرگسال؟ شهری است یا روستایی
4– چرا می‌خواهیم بگوییم؟ (یعنی هدف ما از گفتن موضوعی که می‌خواهیم بگوییم، چیست؟ برای سرگرمی اوست؟ برای آموزش اوست؟ یا تفریح او؟)
5- از چه کسی یا چه چیزی می‌خواهیم بگوییم؟ (یعنی شخصیت قصه ما کیست یا چیست؟)
6- زمان مربوط به موضوع یا ماجرایی که برای شخصیت قصه روی داده، چه زمان یا چه دورانی است؟
7- محل و زمان و جایگاه موضوع و ماجرای قصه کجاست؟
8- مکان و محل مورد نظر ما برای گفتن قصه‌مان کجاست؟ شهر یا روستا؟ کدام شهر و کدام روستا؟ کدام مدرسه یا میدان‌گاه؟ کدام مهد کودک یا مرکز بچه‌های بی پناه؟ یا……؟ زیرا تفاوت در محل روایت قصه به ایجاد تفاوت در نوع زبان وبیان قصه میانجامد.
9- کی می‌خواهیم بگوییم؟ (یعنی ما قصه مورد نظر خود را در چه زمانی قرار است به مخاطب خود ارائه دهیم؟ روز یا شب؟ زمستان یا تابستان؟ روزهای عید و شادمانی یا عزا و سوگواری؟ زیرا تفاوت در زمان ارائه قصه به تفاوت در نوع انتخاب موضوع، کلمات، نوع بیان، ضرب آهنگ قصه و…….میانجامد. همچنان که در تابستان، بیان قصه‌ای که شخصیت آن لباسی برای پوشیدن ندارد، تاثیر لازم را بر احساس مخاطب، آن طور که در زمستان می‌تواند داشته باشد، ندارد.
10– آیا درباره مضمون یا موضوعی که ما می‌خواهیم بگوییم، پیش از ما گفته‌اند؟
11-اگر گرفته‌اند، چگونه گفته‌اند؟
12- و اگر گفته‌اند با چه هدف و تحلیلی گرفته‌اند؟
یعنی ممکن است درباره نوع مضمون، یعنی درون‌مایه موضوعی که ما تصمیم داریم درباره آن قصه‌ای بیافرینیم، پیش از ما نه تنها یک قصه، بلکه قصه‌ها آفریده باشند، حتی ممکن است درباره موضوع خاص با شخصیتی خاص و نتیجه‌ای خاص که در نظر داریم قصه بیافرینیم، قبلاً آفریده شده باشد.
بنابراین ما باید کودک دوزبانه خود را راهنمایی کنیم تا به گونه‌ای قصه بیافریند که جذابیت لازم را برای جذب مخاطب داشته باشد.به ویژه که مضامین و موضوع‌های بسیاری از قصه‌ها به خصوص قصه‌های مورد علاقه‌ی کودکان و نوجوانان در طول سال‌ها و قرن‌ها، بارها گفته و نوشته شده است. با این حال جای نگرانی نیست، زیرا اگر کودک دوزبانه شما خالق باشد و خلاق عمل کند، می‌تواند موضوعی که تا به حال بارها و بارها نیز به صورت قصه ارائه شده است، با عناصر متفاوت و نوع و شکل بیان تازه‌تری بیافریند، یا درباره همان موضوع‌ها با هدف و پیام خاصی بنویسد که دیگران ننوشته باشند.
همچنان که بسیاری از قصه‌های تاریخ را اگر بررسی کنیم، می‌بینیم دارای مضامین و موضوع‌های مشابهی هستند، اما چون عناصر سازنده‌ی آنها با هم تفاوت دارند یا نوع بیان‌شان جذاب‌تر است و یا دارای پیام تازه‌تری هستند، باز هم برای مخاطب قابل توجه‌اند.
شما به عنوان راهنما و همراه کودک دوزبانه خود در زمینه قصه پردازی می توانید از تمرین‌هایی برای ایجاد مهارت قصه نویسی در کودکان دوزبانه تان بهره ببرید :
–ساختن داستان بر اساس تصاویر.
–ساختن قصه به ترتیب بر اساس موضوع، شخصیت و نتیجه‌ای که ما به آنها پیشنهاد می‌کنیم.
– انجام تغییر در پایان و نتیجه‌ی قصه‌ای که قبلاً ساخته شده است.
– انجام تغییر در موضوع قصه‌ای که قبلاً ساخته شده است.
– انجام تغییر در شخصیت قصه‌ای که قبلاً ساخته شده است.
– انجام تغییر در مکان رویداد قصه‌ای که قبلاً ساخته شده است.
–انجام تغییر در زمان رویداد قصه‌ای که قبلاً ساخته شده است.