یادگیری طوطی وار در کودکان دوزبانه

ما انسان ها برای رسیدن به درکی بهتر از دنیای پیرامون خود و علوم شناختی نظیر توجه، تمرکز و حتی خلاقیت می توانیم دنیای حیوانات را مورد بررسی قرار داده و در نتیجه به موضوعات جالبی پی ببریم.

در ابتدا برای بررسی یادگیری طوطی وار در کودکان دوزبانه لازم است بدانید که یادگیری طوطی‌وار سمبل یادگیری کور و عین مطلب است، بدون داشتن هرگونه خلاقیت و نوع آوری.

در مورد آموزش طوطی وار و یادگیری طوطی ها مقاله ای وجود دارد در مورد طوطی ای بنام گریفین که صاحب او خانمی بود که بعد اتمام تحصیلات عالیه در دانشگاه هاروارد علاقه مند به مطالعه در مورد حیوانات شد و شروع به تحقیقات در این موضوع نمود. این خانم محقق سه طوطی داشتن به نام های الکس، آرتور و گریفین . الکس معروف ترین آنها بود که طی تمرین و تکرار های مدام توانست به روش یادگیری طوطی وار 100 لغت را یاد بگیرد.3

نکته جالبی که در مورد الکس اتفاق افتاده بود و او را در جهان معروف ساخت این بود که کلید های فلزی را به عنوان کلید به او معرفی نموده بودند اما این طوطی در زمان مشاهده یک کلید پلاستیکی نیز آن را تشخیص داد و گفت کلید.

این مورد یکی از جهش‌های شناختی در موجوداتی است که صاحب هوش هستند. به نام transfer یا انتقال و این موضوع با انتقالی که ما در روانکاوی و روان درمانی داریم فرق می‌کند و فقط ترجمه آن یکی است. یعنی اینکه بتواند نام و مشخصات را به گونه یا جنس دیگر انتقال دهد.

این موضوع ثابت کرد که حیوان توانسته است گروه سازی و دسته‌سازی کند. و اعضای این گروه‌ها را با وجود اینکه قبلاً ندیده است، به خاطر شباهت‌های صوری که با دسته دارد، از همان دسته طلقی کند و همان اسم را روی آن بگذارد.

از دیگر خلاقیت های او نسبت دادن برخی صفات به برخی کلمات بوده است مثلا زمانی به او بادام برزیلی دادند که بسیار سفت است و تلاش می‌کند آن را بشکند و نمی‌تواند و به آن می‌گوید «Rock nut».این را هم شاید شما بگویید کاری ندارد و خیلی از کودکان دوزبانه هم این کار را انجام می‌دهند.

نباید شما فراموش کنید که مغز انسان 175 برابر مغز طوطی است و این یک جهش بسیار بزرگ بوده است که یک لغت را خلق کرده است. سِفتی سنگ را می‌گیرد و به بادام اطلاق می‌کند. اینکه شما بتوانید یک صفت را از یک لغت بگیرید، این شروع نوآوری است.

کم کم کارهای جالب‌تری انجام می‌دهد و جمله‌های کوتاه می‌گوید. مثلاً می‌گوید «Wanna nut» یعنی بادام میخوام.

«Go chair» میخوام برم روی صندلی.

«Go shoulder» میخوام برم روی شانه.

خانم پپربرگ می‌گوید که «الکس» با طوطی‌های دیگر تفاوتی ندارد و ما آمدیم تلفیق‌ها و خلاقیت‌ها را تشویق کردیم .مثلاً با دادن بادام، دست کشیدیم روی سر حیوان که حیوان بازخورد مثبت به دست بیاورد.

در نتیجه محققان به این نتیجه رسیدند که خلاقیت را در کودک دوزبانه می‌توان تشویق کرد و این منجر به قدم‌های بعدی می‌شود.

خلاقیت می‌تواند پدیده‌ای اکتسابی و وابسته به انگیزه باشد. یعنی اگر کودک دوزبانه شما حس کند که از خلاقیت نتیجه می‌گیرد و پاسخ مثبت می‌گیرد، کم کم ذهن او به سمت خلاقیت می‌رود.

یک انتقاد جدی به این قضیه وارد است. زمانی که او کارش را شروع کرد، خیلی از متخصصین علوم شناختی به این تأکید داشتند. که «این چیزهایی که صاحبان این حیوانات ادعا می‌کنند که نوآوری طوطی است. در اصل آموزش و یادگیری با مکانیزم شرطی شدن ساده است و هیچ‌گونه خلاقیتی در حیوان وجود ندارد.»

اواسط کار مشخص شد که «الکس» می‌تواند چند پدیده را تمایز دهد مثل: شکل، رنگ، تعداد و جنس. یعنی وقتی اَشکالی می‌داشتند، او می‌توانست اَشکالی را که مربع هستند، از آن‌هایی که مثلث هستند، جدا کند. صرف نظر اینکه جنس مربع و مثلث چی هست و چه رنگی است.

خیلی مهم است که بتوانی یک صفت را از آن پدیده جدا کنی و به صورت عام و انتزاعی بررسی کنی.

او نه تنها می‌توانست شکل را از هم تشخیص دهد، رنگ را هم می‌توانست تشخیص دهد. وقتی اشاره به شکلی می‌کردند، او رنگ آن شکل را می‌گفت و از 1 تا 8 را هم می‌توانست بشمارد و در مورد جنس پدیده‌ها هم نظر می‌داد. مثلاً می‌گفت کلید چه جنسی دارد؟ و او می‌گفت پلاستیک.

اگر شما طعمه‌ای را از نخ آویزان کنید، کلاغ یک حرکت جالبی برای به دست آوردن طعمه انجام می‌دهد. با منقارش بخشی از نخ را می‌گیرد و آن را بالا می‌آورد و با پا نگه می‌دارد و دوباره این کار را انجام می‌دهد تا به طعمه برسد.

کلاغ‌ها بدون اینکه تجربه‌ای داشته باشند، این کار را انجام می‌دهند و از زمان «پلنی پدر» به این موضوع اشاره شده بود.

آیا آن کلاغ یا طوطی و پرنده به صورت شهودی این کار را انجام می‌دهد یا نه؟
همین کار را با «الکس» انجام دادند و اتفاق خاصی افتاد و این بود که کار خود را انجام داد و گفت: بارون بارون را بده. و به صاحبش نگاه کرد.

و این آخرین دست آورد «الکس» بود و در 31 سالگی در اثر سکته‌ی مغزی می‌میرد.

از این روست که داشمندان این شیوه یادگیری را در کودکان دوزبانه رد می کنند و اعتقاد دارند تکرار و تمرین طوطی وار در برخی موارد مفید و در بعضی کودکان دوزبانه بسیار مضر و آسیب رسان است.